کد مطلب:35703 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اعتقادات

هدف بعثت پيامبران از ديدگاه قرآن و احاديث چگونه است؟

يكي از اهداف پيامبران و يا به تعبير ديگر يكي از علل بعثت آنان همان موضوع تعليم بشر و تكميل عقل و دانش ناقص اوست و اين حقيقت به عبارتهاي مختلف در قرآن و احاديث وارد شده است.
مثلا قرآن كريم رمز بعثت پيامبران را رفع اختلاف در ميان بشر ميداند، و ميفرمايد:
«فَبَعثَ الله النَبيين مُبَشِّرين وَ مُنذِرين و اَنْزَل مَعهُم الكتابَ لِيَحكُم بين الناس فيما اختَلفُوا فيه» بقره/213 [خداوند پيامبران را كه بشارت دهنده و بيم دهنده هستند برانگيخت و با آنان كتاب نازل نمود، تا در ميان مردم درباره مسائلي كه در آن اختلاف دارند، داوري كند]
ناگفته پيداست، اختلاف نظر حاكي از نارسايي فكر و كوتاهي دانش ميباشد، و پيامبران در پرتو وحي (كتاب) حقيقت هر موضوعي را كه مردم پيرامون آن اختلاف دارند، روشن ميسازند.
پيامبر عاليقدر اسلام صلي الله عليه و اله و سلم ضمن روايتي تصريح ميكند كه هدف از بعثت، تكميل عقول بشر است و از اين جهت است كه بايد عقل و دانش هر پيامبري، از عقل و دانش امت وي بالاتر و برتر باشد:
«و لا بعث الله نبيا و لا رسولا حتي يستكمل العقل و يكون عقله أفضل من عقول امته» (اصول كافي، باب عقل چاپ سنگي/7)
[خداوند هيچ پيامبر و رسولي را برنيانگيخت، جز اينكه خردها را تكميل نمايد و از اين نظر بايد عقل او بالاتر از عقول امت وي باشد.] امير مؤمنان ـ عليه السلام- نيز فلسفه بعثت پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم را چنين تشريح ميفرمايد: «إلي أن بعث الله سبحانه محمدا رسول الله لا نجاز عدته و اتمام نبوته ... و أهل الأرض يومئذ ملل متفرقه و أهواء منتشرة و طوائف متشتتة بين مشبه لله بخلقه أو ملحد في إسمه أو مشير إلي غيره فهداهم به من الضلالة» (نهج البلاغه خطبه 1)
[خداوند محمد صلي الله عليه و آله و سلم پيامبر خود را برانگيخت تا وعده خود را انجام دهد، و نبوت را به او خاتمه دهد، و مردم جهان در آن روز داراي مذهبهاي گوناگون، انحرافات زياد و گروههاي پراكنده بودند: گروهي خدا را به مخلوق وي تشبيه ميكردند (براي او جسم و مكان معتقد بودند) و برخي در نامهاي وي تصرف مينمودند، و گروهي به غير خدا اشاره ميكردند (و طبيعت را مؤثر واقعي ميدانستند) پس پيامبر آنان را از گمراهي به شاهراه توحيد هدايت نمود.]
خلاصه بيان فوق اين است كه قصور و كوتاهي فكر بشر در مسائل خداشناسي و آنچه كه مربوط به مبدأ و معاد است، سبب گرديد كه خداوند پيامبر اسلام را براي هدايت ملل جهان برانگيخت تا آنان را از چنگال تشبيه خداوند به مخلوق، و تصرف در نامهاي مقدس وي، و گرايش به استقلال طبيعت نجات بخشد. حضرت در خطبه ديگر نيز به اين حقيقت اشاره نموده است كه براي اختصار از نقل آن خودداري مينماييم.
امام هشتم حضرت رضا ـ عليه السلام ـ فلسفه بعثت پيامبران را چنين بيان ميفرمايد: از آنجا كه قواي فكري بشر قادر به درك مصالح و منافع و مضار نيست، و خداوند نيز بالاتر از آن است كه خود شخصا بر بشر تجلي نمايد و با آنان سخن بگويد، از اين جهت معصومي از بندگان خود را اعزام نمود تا اوامر و نواهي او را به بندگان برساند، و آنان را بر مصالح و مفاسد امور آگاه سازد، زيرا فكر بشر كوتاهتر از آن است كه شخصا بر اين امور آگاه گردد (بحارالأنوار، 11/40).
از مجموع اين بيانات كه از قرآن و عترت نقل كرديم روشن گرديد كه كوتاهي فكر بشر و نارسايي عقل و دانش او در مسائل الهي و اخلاقي و اجتماعي سبب گرديده است كه خداوند، سفيراني را براي راهنمايي او اعزام دارد تا نقصان هدايت تكويني او را، كه از غريزه و عقل سرچشمه ميگيرد، با هدايت تشريعي پيامبران تكميل نمايد.

---

: آية الله جعفر سبحاني
رسالت جهاني پيامبران و برهان رسالت